De oorsprong
van problemen

Hoe ontstaan problemen?

Het ervaren van problemen in onze volwassenheid is sterk gerelateerd aan ons emotionele repertoire dat is gelinkt aan (de intensiteit van) onze vroegere leerervaringen. Levenservaringen die vanuit een volwassen perspectief redelijk onschuldig lijken kunnen vanuit het perspectief van een kind als zeer intens of traumatisch worden ervaren. Daarbij worden spanningen, reactiepatronen en onopgelost trauma van ouders automatisch op hun kinderen overgebracht, waardoor de transgenerationele overdracht gestalte krijgt. 

Als kinderen geen kalmerende signalen van hun verzorgers ontvangen ontstaat er een onveilige hechting. Het kind reikt uit, maar er is niemand om het gerust te stellen, waardoor het leert dat contact zoeken en hulp vragen geen positief effect heeft. Dit is voor een kind traumatisch omdat ons brein is voorgeprogrammeerd om ons te verbinden en wij relaties nodig hebben met afgestemde acties om ons emotioneel te kunnen ontwikkelen. We leren onszelf te reguleren als we indringende ervaringen opdoen in aanwezigheid van de veiligheid van ouders die emotioneel beschikbaar zijn en kunnen afstemmen. We hebben deze steun nodig om te leren hoe we met lastige situaties om kunnen gaan en de veiligheid van de ander kunnen opzoeken. Helaas is dit voor heel veel mensen, vanwege voortschrijdende transgenerationele processen,  niet de situatie geweest waarin ze zijn opgegroeid.

Indringende emotionele ervaringen in onze jeugd kunnen ertoe leiden dat de waakhond van het brein een leven lang alert blijft op gevaar en ons lichaam in een situatie van chronische stress blijft verkeren. Als je als kind niet kunt reguleren en gerust wordt gesteld slaan spanningen naar binnen. Deze spanningen zijn voor een kind ondragelijk, waardoor het een overlevingsmechanisme ontwikkelt, wat dient als bescherming tegen de intensiteit van deze ervaringen. Een moeder die emotioneel afwezig is en niet is afgestemd op haar kind (door persoonlijke en/of relationele problemen), werkt in de hand dat een kind alles voor moeder gaat doen om geaccepteerd te worden. Een kind leert om voor zichzelf niets meer te willen en ontwikkelt de logica alleen te mogen bestaan als hij/zij voor de ander zorgt. Er ontstaat een innerlijke overtuiging van het kind niet interessant te zijn en geen recht op aandacht te hebben. Hier ontstaat de kern van wat we later een negatief zelfbeeld noemen. Het kind ontwikkelt geen eigen identiteit en het gevoelsleven gaat op slot. Keurig aangepast gedrag wordt gemanifesteerd aan de buitenkant en voor iedere situatie wordt een  aangepast “ik” gecreëerd.

Waar krijgen we last van en waarom?

Onze grootste drive als mens is het vermijden van pijn. Zo zorgt ons overlevingsmechanisme, dat in onze eerste levensjaren zo cruciaal was om te overleven, ervoor dat we zelf onze emotionele blokkades blijven creëren die onze emotionele groei in de weg staat. Dit zorgt voor onbevredigende gevoelens en kan na langdurig onderdrukken tot allerlei lichamelijke en psychische gezondheidsklachten gaan leiden, die zowel onszelf als onze omgeving kunnen (over) belasten en beschadigen.

Emoties zijn fysieke reacties gerelateerd aan gevoelens (emotie+ verhaal). Eigenlijk zijn dit dus signalen van ons systeem dat wil groeien naar een eigen uniek individu en zich wil ontdoen van de overheersende aanpassingsmechanismen, die zo belangrijk waren gedurende onze eerste levensjaren. Intense levenservaringen kunnen heel lang weg worden gestopt, maar blijven opgeslagen in het impliciete geheugen waar ze een diversiteit aan psychische en lichamelijke klachten veroorzaken zoals angsten, depressies, verslavingen, chronische (emotionele en fysieke) gezondheidsklachten, slaapproblemen etc. Ze kunnen later, als ze alsnog een uitweg zoeken, in de vorm van triggers en emotionele flashbacks naar boven komen. Als je de aard van deze emotionele reacties niet begrijpt zorgt dit voor veel problemen in je leven en relaties, die zich helaas blijven herhalen zolang ze niet worden opgelost.

Herstellen kun je zelf leren

Door te begrijpen hoe onze problemen zijn ontstaan en  (onbewust) in stand worden gehouden zijn we ook in staat hier verandering in aan te brengen. Het (h)erkennen van onze weggestopte emoties in combinatie met het aannemen van een behulpzame visie ten aanzien van onze problemen is de eerste aanzet tot herstel. 

Je kunt van klacht naar kracht gaan bewegen door van perspectief te veranderen en diep uit ons bewustzijn weggestopte emoties alsnog de ruimte te geven. Hierdoor kun je van klacht naar kracht leren bewegen en ben je in staat om je persoonlijke ellende als bron van groei te laten werken. Kennis, tools en tijdelijke ondersteuning zijn onontbeerlijk in dit groeiproces.